KNYHA PERŜA
***
Tekla nevynna kroŭ z ruĉycі krasnodivy ,
Vona sobi sama zrobyla rany cі,
Aby duŝeŭnyj bіľ, ŝĉo muĉyť ŝĉoĥvylyny,
Uhamuvaty tak, ŝĉob bіľŝe ne reŭty.
Ta tilo ne dalo nіjakojі nadijі
Na zvіľnenná duŝі vіd muky ĉerez nіĵ,
Vono lyŝe teper pіdsylúvalo diju
Bolúĉyĥ svitu slіŭ, zrobylo tіľky hіrŝ.
Kudy іty tobi, de vіdnajty rátunok
Od ŭsúdysuŝĉyĥ ran, dytá nebes sumnyĥ?
Ŝĉo znyŝĉyť sliz tvojіĥ solonyj vіzerunok?
Odna lúboŭ tebe ŭrátuje vіd poĵeĵі,
Vona ĵ і zaĥystyť vіd pohládіŭ lyĥyĥ,
Vіdkryje ŭsi tobi do blahodenstva steĵі.
***
Tepera ja odyn... Koĥana zalyŝyla,
Nemaje druziŭ bіľŝ, a rodyĉі ŭtekly;
Zlomylysá zusyľ mojі slabeńkі kryla,
ŝĉo ŭ nebesa táhly nadijі ŭsi mojі.
Taka lyĥa pryjŝla do mene nyni dolá,
Lyŝylosá lyŝe jiji pryjnáty ŭsú
І vypyty svoju bezdonnu ĉaŝu horá,
Aby vіddaty ĉesť minlyvomu ĵyttú.
Ĉeka na ŭsiĥ lúdej moje straĵdanná lúte,
Vono ne omyne nіkoho іz ĵyvyĥ,
Bo ce zakon buttá, jake bulo і bude.
Neŭdovzi pryjde smerť, potiŝnycá spokіjna,
І zabere mene do krajovyny kryh,
De dnі usi odnі, de buduĉnіsť nadijna.
***
Mene zlomyty ŭsi tak ŝĉyro namahalyś
Ŝĉo zazdryty lyŝe otym zusyllám mіh
Mohutnіj burevij, jakyj rozіrve parus
Najbіľŝoho z usiĥ u sviti korabliŭ,
Ta dosi cilyj ja і staŭ iŝĉe mіcniŝyj,
Niĵ buŭ kolyś daŭno, koly svіj ŝláĥ poĉaŭ
Kuľhavym junakom, lúbytelem ŭsiĥ іnŝyĥ
І mrіjnykom prostym іz vohnykom ŭ oĉaĥ.
Teper smilyvo jdu odyn po ĥvyláĥ morá
Zradlyvoho ĵyttá ja plotom moŭĉaznym
U poŝukaĥ zemeľ, de ŭĵe ĉekaje dolá,
І reŭno bereĵu svіj ĵyttédajnyj vohnyk
Vіd pohládu lúdej dalekyĥ і blyźkyĥ,
Nenaĉe stareć toj vіd smertі tyĥyj podyĥ.
***
Ĉudovyj deń pryjŝoŭ: sіjaje sonce ŭ nebi,
A nebo holube, nemaje zoŭsim ĥmar,
Oś viter odĉynyŭ mojejі ĥaty dverі,
Aby pobaĉyŭ ja vesny novojі ĉar.
І dijsno ja vіdĉuŭ, jak oĵyla pryroda,
Zyma, napeŭne, ŭĵe do nebuttá pіŝla,
Vіdkrylasá oĉam riĉok tendіtnyĥ ŭroda,
Probylysá kvitky ta vіdstupyla mla.
Odnaĉe dosi je lehkyj zymovyj osad
U zakutkaĥ duŝі, kotra spokіjno spyť,
Jij prokydatyś liń, ĥoĉa Usesvit prosyť.
Ĵyvu zymoju ŝĉe, posered bujnocvitu,
Tumannyj pіlіhrym, ale nastane myť,
Koly vesna mene zumije zaĥopyty.
***
Blyŝĉyť nіĉna zorá nad mistom poblidnilym
U poŝukaĥ oĉej, ĉutlyvyĥ do krasy;
Vona nimu pіťmu ĵene u perelyvaĥ,
Ale sóhodnі jij ti oĉі ne znajty.
A zaŭtra poletyť u nevidomі dalі
І bіľŝe ne sájne prekrasnaja zorá.
Jiji lyŝ ĉerez rіk po klaptykaĥ tumanu
Vіdkryje astronom, ŝĉo hláne ŭ nebesa.
To bude vіdkryttá, ŝĉo zapіznyloś nadto,
І rozraĥunok lyŝ na misci pustoty
Vіdnovyť tu zorú, jakіj ŭĵe ne sіjaty.
Podіbnyĥ zіrcі cij velyĉnyĥ je ĉymalo:
Jiĥ baĉytyme lúd, koly pіduť vony,
A doty ŭsi vony u sviti naĉe zajvі.
***
Oĉej tvojіĥ blakyť meni ne usmiĥneťsá,
Bo ŭ nyĥ teper lyŝe ĵaĥlyvyj temnyj sum,
Vіn rozbyvaje ŭse, nenaĉe mutnі ŝkeľcá,
ŝĉo u tobi ĵylo pіd svitlym spivom surm.
Novі pryjŝly ĉasy, my ŭĵe ne dity zoŭsim,
Ta dolá znoŭ ĉomuś nahaduje meni
U bereznevyĥ snaĥ spokіjnyj pohlád hordyj,
І prokydajuś ja, palajuĉy ŭ ohni.
Ty, mabuť, ŭĵe ĉuĵa, tendіna dońko Slavy,
Abo mene daŭno zabula ty uĵe,
A virŝyky mojі daŭno ŭĵe staly zajvі,
Ale dіznajsá ty pro sny mojі burĥlyvі,
Jakі ŭ zapraŭdnyj svit vohnem ĵenuť mene,
Aby ŭ oĉaĥ tvojіĥ ŝĉoś daŭné probudyloś.
***
Ŭĵe pospіľ rіk jakyj ja zhaduju ŝĉodenno
Jaskravyj lypná deń, koly z toboju my
Sydily na travi ta mrіjaly natĥnenno
Pro buduĉnu tropu, jakoju nam іty.
Junactva svitlyj ĉas! Ja dosi pamjataju
Krasy burĥlyvu myť, ĉervonyj nebokraj,
Vony pytaly nas u tіm ĉariŭnіm kraju,
ŝĉo bude po ĵyttú, pіd vitrom lystá zhraj.
Zakіnĉujeťsá deń, pіdĥodáť ĉary noĉі,
A ŭse ŝĉe marú ja vohnem duŝevnym tym,
Dalekym ĉasom tym і ne hamuju oĉі.
Mynulym ŭse ĵyvu, suĉasnoho ne znaju,
І buduĉnіsť svoju znevaĵyŭ slovom zlym,
Aĝe kіneć ĵyttá – u tіm ĉariŭnіm kraju...
***
U sviti marіŭ ja znajŝoŭ svoju krajіnu
І zaŭĵdy poruĉ ty, kudy by ja ne jŝoŭ,
Ujaŭnyj druĵe mіj, jakoho ne zustrinu
ŭ zapraŭdnosty lyĥіj, ŝĉo ŭ sebe táhne znoŭ.
Podali vіd jurmy zіhrijusá maramy,
Spokіjno rozpovim іstorіju svoju
Ujaŭnym ditlaĥam, ŝĉo zroblenі z tumanu,
A potіm rozpoĉnu tajemnyĥ dumіŭ hru.
Lyŝylasá meni ŭ ĵyttі odna nadija:
Do marіŭ odіjty, daleko vіd lúdej,
Bo nadto vaĵko tut, de viĉno ĥodyť zlyva.
Kolysá pryjde ŭse ĵ ostanná myť do mene,
Vіdĉynyť dlá duŝі fantazіj sto dverej,
Nastane viĉnyj son, z jakoho ŭĵe ne vernu.
KNYHA DRUHA
***
І znoŭ pyŝu virŝa pro jasnіji oĉycі,
Ĥoĉa poklaŭ buŭ ja svoje pero vaĵke,
Ĥoĉa zariksá ja ne baĉyty rіznycі
Miĵ karkannám voron і sájvom tyĥ oĉej.
Ja holos ĉuju znoŭ, ŝĉo manyť u prostory,
Ŝĉo zaĥopyŭ mene ta dyĥať ne daje,
І znovu tyĥyj sum, nenaĉe syné more,
Pohlynuŭ rozum mіj, nenaĉe sonce te.
Zіznatyś varto ŭse ĵ: nevіľnyk ja і dosi,
І ŭse ŝĉe ja poet, jakomu dobryj svit
Pustym zdajeťsá lyŝ horiĥom na dorozi.
Ale ŭ meni ĵyttá voskreslo ptaĥom dyŭnym,
Koly vіdĉuŭ ja znoŭ svojejі dolі hnit,
Koly ja ŭzjaŭ pero spivaty oĉі svitlі.
***
Ĉekaju dolú znoŭ – straŝne vaĵke ĉekanná –
Ĥoĉa ŭĵe zvyk daŭno, zdavalosá meni,
Do rіznoho ŭ ĵyttі, і dryĵaky u dlanáĥ,
Nevyznaĉenіsť zla darunky ŝlúť svojі.
Posyvіŭ volos mіj, zjavylyś sribnі slózy,
Novyj, skoriŝ, udar hotujeťsá vaĵkyj
Po ŭsómu, ŝĉo lúblú, adĵe lehkі morozy
Ubyly ŭĵe razom trojandy ŭsi mojі.
Odnaĉe muĵnіsť ŭsú zberu ŭ tendіtnіm tili,
Ŝĉob dolі zlyj udar pryjnáť, jak ĉolovik,
І stіjko pereĵyť usi buremnі ĥvylі.
A moĵe, dobre ŝĉoś ĉeka na tomu boci
І ja darma rydaŭ uveś cej doŭhyj vik.
Ta doŭho ŝĉe meni ne baĉyť dolі ŭ oĉі...
***
Divyce moloda, ŭrodlyva, jak Helena,
Novojі Trojі ty takyj kineć sladkyj
І ĉar ŝĉaslyvyĥ dniŭ ta buduĉnisť buremnu
Darujeŝ ty komuś poblyzu ĥvyľ morśkyĥ;
І jasnyj usmiĥ tvij – to vośme ŭ sviti ĉudo,
Jake ne ŭsim dano, ta baĵane take;
Ja baĉu sájva dyŭ vidnyni pousúdy,
Ŝĉo u tobi zlylyś і vartі ŭsiĥ piseń.
Odnak sobi skaĵu: dalekyj promiń divy,
A ĝerelo joho – ce daľ ĉervonyĥ zir,
І ne torknusá ja nikoly sonć tyĥ svitlyĥ.
Ale junaĉka ta, jak spohad dobryj, hrije
Use moje ĵyttá ta pestyť lehko zir
Z nebesnyĥ tyĥ daliŭ і rozpaláje mrijі.
***
Iz knyhamy Rembo ta Rіľke
Poĉuj ty holos mij, nezhadana divyce,
Ĉymduĵĉe ja kryĉu u tvij neznanyj svit,
Palajuĉy vohnem ŭ obіjmaĥ lyĥolycyĥ,
І tonuĉy u nyĥ, nenaĉe u rici.
Aĵ tyŝ nastala oś nad morem pomarnilym,
Ŝĉo z riĉky rozplyloś pid nebom tvojіĥ zoŕ,
A oĉі biľŝ mojі tvoho ne baĉať svitla –
Ja kamenem merŝĉij іdu na riŭne dno.
Bez іmenі tvoho u maryŝĉaĥ skorboty,
Bez іmenі tvoho leĵu na hlybyni,
Ta vod straŝnyj táhar, táhar vaĵkyj bezodnі...
Іznovu zakypyť kolyś ŝklo okejanu,
Aby pohlynuŭ ja іznoŭ vody strіĉky
І baĉyŭ znoŭ otu oĉej nebesnyĥ manu.
***
Miĵ sercem i umom sama lyŝ dyka prirva,
Odne rozpeĉe lúd, a inŝyj ĥolodyť,
Toj hramotu daje, ŝĉob te jiji zhnitylo –
U reŭnij boroťbi ĵyvuť iz ŭiku ŭ ŭik.
Ŝláĥamy poĉuttiŭ, odnak, ĵyttá proĥodyť,
A zadumy lúdej – to zir dalekyĥ blysk,
I blyĵĉi pered ĉas ne stanuť tiji zori,
Ĥoĉa b ty jiĥ hukaŭ, ĥoĉa b ty bih do nyĥ.
I toj staŭ mudrecem, ĥto ŭŝĉerť uĵe postariŭ,
Ĥto zaĥoloŭ uĵe ta blyzyťsá do meĵ,
Ŝĉo jiĥ lyŝ peretnuť prymary ŭ sviti mariŭ.
Neriŭni vojaky u cim zijŝlysá herci:
Ĉomu moŭĉzť zakon, koly lútuje meĉ?
Ŝĉo ĵ rozum odpovisť, jak zahovoryť serce?
KNYHA TRETÁ
***
Девы-квитки горькой льются речкой слёзы ,
Заливают всё вокруг, как дождь июля,
И дивится мир потокам этим водным,
Как дивился он когда-то грозным бурям.
Плачет дочка сивоокой ясной Славы,
Нет конца её невиданным стенаньям,
Кончился блаженный танец грустным нравом
И молчит в дали угла фортепиано.
Что случилось, муза лучшего пииты?
Кто посмел смутить тебя ночами сими?
Ты поведай людям горя речи злые!
Но рыдание в ответ лишь на вопросы,
А в главе звучит обиды черной имя,
Что поэт расслышать только смог сквозь грозы.
***
Милая камена восседает гордо
На своём великом троне, улыбаясь,
И поэту слово песни, слогом твёрдой,
Отдает для вечной славы всем на зависть.
И спешит певец хвалу воздать девице,
За подарок добрый и великодушный,
Он слагает дивных гимнов вереницы,
Каждый из которых – счастье сердцу слушать.
Времени союз не знает чудный этот,
Что крепчает лишь с годами неизменно
Да чарует люда толпы ярким светом;
Век пройдет десяты, но сама судьбина
Эти сохранит имёна непременно:
Дева-счастье квитка, Самослав Желиба.
***
Ĥvylі Borystena ĉary sijuť daŭnі
Pіd mostom Novym nezminno roky doŭhі
І sama nadĉasnіsť postaje u slavi,
Ŝĉo ne znaje marnyĥ spraŭ lúdyny zoŭsim.
Ta meni, ĉomuś, zhadalysá momenty
Іz moho ĵyttá junaćkoho buloho,
Jak huláŭ kolyś sumnym Dniprovym brehom,
Jak ŝukaŭ ĵyttá ja tam sobi novoho.
O rika velyĉna, mocna, ŝyroĉenna,
Ty і ja zlylysá u jedyne cile –
Vіĉnіsť і taka mynuŝĉa myť poeta.
Tіľky zminy buduť neodminno syľnі:
Ŭsoĥnuť rik potoky, stanuť obmililі,
A virŝі, zjavyŭŝyś raz, ne znyknuť bіľŝe.
***
Нет надежды боле, что тянула к жизни,
Что была источником веселья долго,
Опозорен я, не послужу Отчизне
На посту желанном и таком суровом.
Слышен за углом кованый мерзкий хохот,
Все смеются надо мною этим утром –
Это торжества подонков жалкий грохот,
Да и самому мне грустно, пал я духом.
Но, скорей всего, настанет счастье позже,
Молодость моя таки при мне осталась,
Будет новый день, настанет час пригожий,
В новом деле я себя найду, возможно;
Жаль лишь то, что пожелал я очень мало,
Но и в том отказ судил мне Рок мой злостный.
***
Лгунья! Как твои глаза противны глазу!
Нет тебе защиты пред судом достойных,
Нет прощения! и не приемлет разум
Сей проступок низкий твой, гнилой, безвольный!
Ты – изменница людей высоких рода!
Как посмела ты обманывать так грубо?
Врать себе не должен гордый самородок,
Что был послан всем искусствам и наукам.
Родственная даром, близкая по духу –
Тем больнее отрывать тебя от сердца,
Горько нам судить тебя сейчас, подруга.
Но устав суров: отвержен будь, предатель!
Больше снисхожденья дарим иноверцам,
Чем свои, что так на поле жизни пали.
***
Kvitko! Ty – junaćkyĥ lit ozdoba
Dlá poeta, ŝĉo doroslym stať ne zmoĵe,
І ŭ oĉaĥ mojіĥ zaŭĵdy tvoja podoba,
Dyŭnyj obraze rozumnosty pohoĵyj.
Nі, Allaĥ, Osіrіs ta Puruŝotama
Ne zrіŭnájuťsá іz Mazdoju-toboju.
Mudroste j Kraso, bezsmertna, bezdohanna,
Ty proroka ŭŝanuvala samotoju,
Tіľky zdaleku dyvytysá moĵlyvo
Na dostojіnstva tvojі velyĉnі, Slavo,
Ta toho meni dostatnó, jasna divo.
Rozume prekrasnyj, viĉnі zŭjazі naŝі,
І jakymś ty litnіm netumannym rankom
Virnu zabereŝ sobi moju fravaŝі.
***
Kvitko! Kvitko! Mylaja diŭĉyno slaŭna,
Baĉu ja tebe ŭ ĥmarynoĉkaĥ tumanu,
A іmja tvoje, nenaĉe pisná daŭná,
Ĉuju zvuky ja joho postijno zmalku.
Jak zabuty ĉary tojі krasnodivy,
Ŝĉo, jak virŝі, іz poetom ŭsúdy poruĉ?
Jak spasty meni dumky svojі láklyvі
Vіd oĉej jasnyĥ, ŭ jakyĥ ti nyni tonuť?
Nikudy poditysá і marnі ĵalі,
Ja popaŭsá u teneta ĉuda sladkі,
Lyŝ krіź klitku baĉu daľnі nyni dalі.
Muŝu ja pryjnáty vyrok mylyj dolі
Ta zabuť pro neba skatertі blavatnі,
Nіby ne buvaŭ nіkoly ja na voli.
***
Бегство не спасает от кошмаров больше,
Всюду прошлое настигнет, схватит крепко,
Всюду проникают и ветвятся корни
Страшных дел былых годов, что вновь калечить.
Мне принять придётся груз грехов на плечи,
Испытать всю боль, что я принёс невинным,
Что потоком Флегетона шла беспечно
Из моих зеленых глаз в сердца чужие.
Но дела мои лишь в том, что я родился –
Этим я грешил, и в этом боль людская,
Злейшего не знает жребий осмомысла.
Может, дожен я бороться, а не бегать?
Коль родился уж, кошмаром высшим стану
И овец несчастных мучить буду вечно.
|
