KNYHA PERŜA
ŬSTUPNYJ VIRŜ
Panno kvitnáva dniproŭśkaja! Ty neodminno dozvolyŝ ,
Virŝa poetu nesmilomu sklasty z dumkamy pro tebe!
Jako pyśmennyky daŭniji, budu za poklykom doli
Daktylem pisnú ja novuju, slaŭnuju kreslyť povoli,
Myrno itymu ja tropamy, tebe ĵ proŝu pro natĥnenná.
DAŬNIJ SON
Ja uvi sni nebuvalomu baĉyŭ nastupniji reĉi.
Nebo ĉervonymy plomnámy raptom use zahoriloś,
Oĉi bolily dyvytysá: nadto sijalo bezmeĵne,
To spalaĥnula hihantśkaja, jasna zorá Bateľhejze,
Dana kartyna ĵaĥlyvaja ŭrizalaś ŭ pamjať naviky.
Stalo spekotno do ŭduŝnosty, naĉe ŭ krajinaĥ piŭdennyĥ,
Travy zeleni zabarŭlenná ŭ liĉeni myti zminyly,
Ĵoŭto-suĥymy zrobylysá, jiĥ pohubyla pekeľna
Syla z nebes okryvaŭlenyĥ, tvari ruĥlyvi pomerly,
Kryky ostanniji lynuly, ĉuť jiĥ bulo zvidusilá.
Ja obereĵno zvuhilenym, pustkovym ŝláĥom popliŭsá,
Briŭ bezpererŭno hodynamy ta upiznať namahaŭsá
Kraju svoho ĵyttédajnoho obrysy ŭ ĉornim kaminni,
Vaĵko ŭdavalasá danaja straŝnaja sprava oĉycám,
Baĉyŭ na misci ĉariŭnosty smerty suciľne prokláttá.
Daleĉ ni krapeľky radosty, ani kraplyny nadiji
Daty vandriŭnyku skorbnomu zoŭsim ĉomuś ne ĥotila.
Pislá pobaĉyŭ ja biluju jarkuju postať lúdyny,
Jij vystaĉalo jaskravosty peklo doŭkiľne zaťmyty,
To oĉevydnisť odkrytaja, ŝĉo za javylaś mni syla.
Janhol stojaŭ nezvoruŝnoju kripkoju skeleju moŭĉky,
Ŭ mene ĵe mocnosty movyty zoŭsim ĉomusá zabraklo;
Ruĵycú ŭpeŭneno dyŭnuju, kolóru litnóji noĉy,
Kynuŭŝy pid okryvaŭleni putnyka sumnoho nohy,
Znyk blyskavyceju ĵoŭtoju. Ja probudyŭsá odrazu.
POVERTAJUĈYŚ DODOMU
Dnipra pobaĉyŭŝy zdaleku smuĵycú mutno-blakytnu,
Ja nespodivano radistú tyĥoju spoŭnyŭsá zrazu,
Ja Baťkivŝĉyny maleńkoji symvol bezsmertnyj uvydiŭ,
Hriznoternysti podolani doŭhiji drohy vandriŭcem,
Nikomu radosty baĉyty, ŭ poli samotnij kurhannim.
Jakosá sumno zrobylosá pislá ŭsvidomlenná cóho,
Jak odynokosty ŭtilenná, mknusá ŝláĥamy postijno,
Ŭdoma na mene nasyľnaja takoĵ ĉekaje samota,
Voľnosty napij otrujenyj hyddú tijeju brydkoju –
Zŭjazana svitu podvijnistú volá z samotnistú kripko.
Ta ĉornookaja vyletyť z tila mojoho rozpuka,
Hodi straĵdaty neŝĉastijem, ja povertajuś dodomu,
To-bo ĥvylyna veselosty; oś nedoreĉnaja muka
Heť utika ŝvydkonohaja, znovu nastala nesmuta,
Radisť vernulasá svitlaja, smiĥ rozlitajeťsá polem.
ELEHIJA
Nebo osinnéje dobristú myrnoju sájalo dnyny ,
Ŝĉo obereĵno tebe, podruĵko niĵna zirok,
Nesla nazustriĉ tryvoĵnomu duĥu mojemu ŭ perlynaĥ
Radosty tyĥo-blaĵennoji, naĉe samuju bohynú
Mudru Atenu svátu; naĉe ruĵovyj strumok.
Ŭveś ohenámy palajuĉy, ja zalyŝaŭsá nesmilo
Desá ŭ dalekyĥ kutkaĥ. Sájevom niĵnym tvojim
Ja myluvatysá zviddalá vyriŝyŭ ĉomś neodminno;
Ty ĵ podyvylasá vyrazno ŭ oĉi moji poĵvavili,
Tyĥŝoju stala odraz i usmiĥnulaś meni.
Dumy napaly ŝĉaslyviji na buntiŭnyĉoho mene,
Tilo zblidnilo moje, zemlú ŭtraĉaty poĉaŭ,
Tiľky utrymaŭsá ĉudnymy sylamy vyŝnóho neba,
Znykla-ŭtekla promenystaja, ty poletila daleko,
Ŝvydko ŭzmaĥnuŭŝy kryľmy, maro solodka moja.
Ŭ DOROZI
Vitry bujajuť ĥutki, vaĵko dorohoju jty ,
Tamo daleko jasni sájuť dosvitni vohni,
Snom opovyti usi, hordo krokuju odyn,
Tiľky suma poŝumyť na poslabilim pleĉi
J posoĥ torkneťsá zemli, kotryj trymaju ŭ ruci –
Osá usi hovirki druzi poputni moji.
Droha takaja pusta, doŭha takaja vona,
Nijak prodoŭĵuvať ŝláĥ: nih perestaŭ odĉuvať,
Sádu pobilá kuŝĉa, troĥy spoĉynuty ĉas,
Jak plomenije zorá, baĉu pokynutyj ja,
Niĉ dyvovyĵa dola, ranku zajnálaś sviĉa,
Soncem jiji nazyva ŭsákaja boĵa iskra.
Tilo pidnálo moje dyvo pryrodne ote,
Jak rozvydnájeťsá deń, tak rozhoriŭsá oheń,
Nohy jakyj povede u zasijalu daleń,
Kotra povabyť mene ĉaramy ptaŝyĥ piseń;
Rań oĵyŭláje use, ŝláĥ poĵvavilyj ide,
Dali mene ponese dolá vandroŭnyĥ serdeć.
NA «PRUŚKU VIJNU»
Vojiniŭ doblesť zvelyĉyty tak, Ioane Vislyćkyj ,
Tiľky tvoja sladkospiŭnaja lira zmohla, bezsumniŭno!
Baĉyŭ kartyny slavetnoho boju poblyzu Hrunvaľda
Ja, zavdáky poetyĉnomu slovu toho bilorusa,
Naĉe oĉyma mlodeĉymy i zapaľnymy svojimy;
Baĉyŭ Jahajlu mohutnóho, baĉyŭ Vitovta-hromylu.
Uĉeń Paulá Krosnenĉyka daŭ poradity Rusynu,
Daŭ poradity nastupnykam, daŭ ĉervonity zlostyŭcám.
Syly epiĉnoho hriznoho slova prosyty sĥotiloś
Mni, nesmilyvomu dniproŭcú, ŭ tebe odrazu, Joane...
POTIK SVIDOMOSTY
Polem buloji borni
jty dovedeťsá meni,
Znaty napeŭno neŭĵe
zmoĵu majbutné svoje,
Buty smilyvym odnak –
to zoboŭjazanná dlá
Ŭsákoho lúdu zemli,
ŝĉo narodyla mene...
Biľŝe vesnányĥ piseń
llúť veredlyvi ptaĥy,
Sluĥaty jiĥni ĵali
tak osoruĵno bulo,
Ŝĉo zaĥovaly usi
vuĥa podali svoji,
Tiľky palaly vohni,
kotri uteĉi ĉuĵi.
Liryka zla zvidusiľ
napady ĉynyť durni,
Baĉyty hydko lyŝeń
terny hustiji poŭsúd,
A osoblyvo otam,
de rozroslysá kvitky,
Nebo jasniŝaje nad,
hlavamy dykyĥ prymar.
TOVARYŜU
Hláń-no, tovaryŝu, ŝvydŝ na dyvovyĵni kraji,
Radistú oĉi svoji ĥutko napoŭny zlati,
Ŝvydŝe ŭsmiĥnysá strumkam j nebu blakytnomu ty.
Ĵyty lyŝylosá nam malo tilesnym ĵyttám,
Dali ĉekaje sama tajna velykaja nas,
Toĵ poradijmo zemli, ŝĉo porodyla krasu.
KOLY JA BLUKAŬ KORYDORAMY
Sumu doroha ĉariŭnaja dali ide bezpererŭno,
Ja smiľĉakivśkymy krokamy tuju dorohu dolaju,
Padajuť zorámy jasnymy roky ĵyttá bezturbotno,
Tiľky doroha ŝĉaslyvaja ne vidnajdeťsá ĉomusá;
Sumno ĵyveťsá samitnykam, kotryĥ miľjardy poŭsúdy.
Ŭ koĵnij kraplynci ĵyttévosty lúta samota ĵeŭrije,
Takoĵ palaje ohencámy sum nevidomoho rodu,
Se-bo prokláttá odviĉneje: buty samotnij istoti,
Ŝĉo narodylasá ŭ prostori i bezpererŭnomu ĉasi;
Bohom prokláttá nakladene za nepokirnisť Adama.
Tiľky ĥvylyna ostannája zmoĵe proklátije znáty,
Ĵyty nadijeju hordoju na porátunok potribno:
Skoro zumije vidkrytysá tila horiĥ posyvilyj
I pyŝnokrasnoju kvitkoju vyletyť z nóho iskrynka,
Ŝĉo neodminno potrapyty ŭ polumja spiľneje zmoĵe.
DIM BOĴEVIĽNYĤ
Tini letáť korydoramy, sájuť znedoleni oĉi,
I promoŭlájuť potuĵniji hlasy sumnyĥ sanitariŭ
Ŭsákiji reĉi neŭtiŝniji tinjam otym poblidilym,
Oĉi ĵ palajuť nadijeju, ŝĉo neŭmyruŝĉoju stala,
Syla lúdyny velyĉnaja tut pomiĉajeťsá zrazu.
Koĵnaja tiń pomarnilaja maje istoriju ŭlasnu,
Koĵnaja tiń zaĥvorilaja maje bezmeĵnuju duŝu,
Tiľky bahato zakrylosá zoŭsim tinej velyĉavyĥ
Ŭ hori svojemu ĵaĥlyvomu – to volevyjaŭ ĥvoroby;
Skryto tajinu ĉudesnuju cyĥ nezbahnennyĥ ĥymeriŭ.
Mknuś korydoramy temnymy tinnju neznanoju tyĥo,
Oĉi moji zahorilysá jasnoju pisneju svitla,
Znaju napeŭne majbutnúju dolú svoju bezutiŝnu,
Tiľky nikomu vidkrytysá ne udajeťsá slovamy –
Svit dyvovyĵnyj ĥovajeťsá za neprohládnym tilesom.
OSINNIM VEĈOROM
Ĥolod sobaĉyj projnáŭ tilo z duŝeju ĉomuś
I rozryvaje mene duma skorbotna iznoŭ,
Ja porynaju uveś u neprohládnyj tuman;
Nikudy bihty meni, ŝláĥ perekrytyj nazad,
Tiľky lyŝyloś ŭpered krokom smilyvym ity.
Tuha takaja zaŭĵdy lovyť mene voseny,
Ĉoven usiĥ spodivań zrazu hojdať poĉyna
Ŭ mori nevtiŝnosty cim i nabrydaje ĵyttá.
Ta uĥopytysá ja ŭse ĵ spromohajusá za
Vesla nadiji micni zaŭĵdy rukamy dvoma.
Darom velykym ĵyttá ja nazyvaju teper,
Pislá zmarnovanyĥ lit, pislá usákyĥ straĵdań;
Istyna slaŭnaja cá zaraz vidkrylaś meni –
Lúdu ĵyvomu nesu ja obereĵno jiji
Virŝem osinnim sumnym, ŝĉo proĉytajuť kolyś.
PEREDĈUTTÁ ZYMY
Skoro zyma ĉariŭna
pryjde ŭ krajinu moju,
Ruś zaĉekalasá ŭĵe,
nebo bezĥmarne cilkom,
I poletily ptaĥy,
ŝĉo zakryvaly joho;
Riky posnuly usi –
zoŭsim spokijni vony.
Z piŭnoĉi vijuť vitry;
ĥutrom rátujeťsá zvir
Vid vojoŭnyĉyĥ syniŭ
dida Stryboha teper;
Lúdy ĵ sumujuĉy jduť
po zadubilyĥ steĵkaĥ,
Naĉe velykaja tiń,
ŝĉo rozlylasá viťmy.
Jakoś zabraklo j meni
radosty svitloji dneś –
Skoro zyma ĉariŭna
pryjde ŭ krajinu moju.
JIJ
Deń zakinĉyŭsá omrijanyj, ja vyruŝaju dodomu,
Tiľky lyŝajeťsá ŭ pamjati dobraja dumka smilyva:
Ne pomylyŭsá lúdynoju i vidnajŝoŭ supokijnisť,
Ŝĉo zahubylaś, zdavalosá, na bezkineĉni stolittá;
Ŝĉe zalyŝylysá usmiŝky ta potemnila skorbota.
My rozijŝlysá, tovaryŝko, ne peretnutyś tepera;
Sájevo soncá sĥovalosá za nebokrajem dalekym –
Misácá promeni jasniji nam pokazaly dorohy.
Aĥ! Rozstavanná ĵaĥittámy duŝu zjidaje myttévo,
Serce lyŝyloś zasmuĉenym, tilo use posynilo.
Znovu rátujusá radistú, kotru daruje izhadka
Pro odletiluju diŭĉynu, myrnu ptaŝynu nebesnu.
Ja ponesu usamitneno zustriĉej daŭniĥ solodkisť,
Zoŭsim zabuŭŝy zlostyvosty temnu otrutu nikĉemnu,
U daleĉiń ĵyttéprostoru, naĉe jakujuś ikonu.
KNYHA DRUHA
О ЗИМНЕМ ДНЕ
Горькое времечко зимнее…
руки мои посинели
От холодов неожиданных,
что прилители сегодня;
Не были вовсе желанными
эти морозы лихие,
Зелени множество сгинуло
от ненасытного снега,
И воскрисения зелени
ждать бесконечно придется,
Трепетно дышится улицам,
лед покрывает дороги,
Стало стояние редкостью –
легким падение стало.
Холодно в наших владениях,
Реки Борею отдались,
Чтобы поэты восточные
вновь небылицы слагали
О непреступности севера,
полного злыми снегами.
ELEHIJA OSTANNIĤ ĤOLODIŬ
Horisno stalo meni,
bo vidijŝly ĥolody,
Kotri ĵyttá berehly
vid promenystyĥ nebes,
Zaraz panuje vesna,
ŝĉedro daruje teplo
I peretvorúje snih
na osoruĵni brudy.
Ŝĉe ranuvato ptaĥam
vesty lúboŭni pisni,
Ta poĉynajeťsá ĉas
dlá katuvań nelehkyĥ,
Ŝĉo zaĉekalyś daŭno
u potajemkaĥ duŝi,
Tiľky j rátujusá ja
lútneju bilá stiny.
Viter navijaŭ slózu –
kryhoju stala vona,
Ŝĉob rozpovisty usim
zamisť vitijlyvyĥ sliŭ
Pro ĥvoroblyvisť straŝnu,
zlyj podarunok pory,
Ja ĵ pryĥovaju slózu
za veletenśkym zamkom.
Skoro nastane krasa,
skoro zasájuť polá
I hamirnyj krajevyd
muky moji ponese
Do nevidomyĥ krajin,
zvidky povernuť vony
U poŭnosylyĥ tilaĥ
ĉerez piŭriĉĉá odne.
DO MUDROSTY
Danistú syľno zasmuĉenyj, ja poĉynaju molytvu
Do zlatoŭlasoji diŭĉyny pro zaspokojenná sercá
Tymy slovamy netlinnymy, kotri joho zaĉarujuť
Ĉaramy jasnosty misácá i proĥolodnym tumanom,
ŝĉoby buly rozpoĉatymy myli spivanná obirvani.
Ty, svitlolycája mudroste, daty meni, bidolasi,
Hordo navaĵsá pryjemnosti, ŭtraĉeni mnoju nedaŭno
Ĉerez marnotu poroĵnúju, ŝĉo z usebiĉ otoĉyla,
Ŭrazyŭŝy duŝu skorbotamy temnoho reĉnoho svitu,
Ja ĵ bo podolanyj ťmánymy i prostoriĉnymy nymy.
Ty povernysá, neskorena, do obvaĵniloho tila,
Rozkoŝi daŭnosty syľnoji ty poverny ŝĉoĥutĉiŝe,
Ŭdáĉnisť moju blahomyrnuju zmoĵeŝ otrymať natomisť,
Zoŭsim zatraŭlenu inŝymy u poblidnilomu sviti,
Tiľky tobi, usemiĉnaja, mnoju prysváĉenu tyĥo.
NA 17-J DEŃ KVITNJA ROKU 2021-HO, U PAMJAŤ PRO ZUSTRIĈ IZ KVITKOJU, U TOJ ĴE DEŃ ROKU 2016-HO
Kwiateczku suchy, ale mni kochany...
Jan Andrzej Morsztyn
Buŭ ja todi ŝkolárem nevysokym i zoŭsim skorbotnym,
Virŝi pysaŭ pro usáki dribnyĉky ĵyttá hamirnoho,
Ĉasto blukaŭ korydoramy sered junaćkoho lúdu
I vidznaĉaŭsá lyŝ norovom sĥyľnym do lútoji bijky –
To osoruĵni dlá mene ĉasy, zaboloĉeni tinnú.
Ja todi tiľky stavaŭ na ŝláĥy, ŝĉo znaĉuŝĉi sóhodni,
Tiľky zrostaŭ jak lúdyna ŝláĥetna ta slovom mohutná,
Ta dosáhnuty zumiŭ ŭĵe povaĵnoho postu u ŝkoli,
Ĥoĉ ne baĵaŭ ja nikoly takoho vysokoho miscá
Ĉerez do skromnosty sĥyľnisť urodĵenu, dyŭnu dlá inŝyĥ.
Pist toj keroŭnyj bulo neobĥidno dilamy zmicnyty,
Toĵ vidpraŭlály mene po doruĉennáĥ riznyĥ poŭsúdy;
Tak, zasidajuĉy razu odnoho iz polĉyŝĉem duĵym,
Ja nuďhuvaŭ nadzvyĉajno i syľno vtomyŭsá vid ŝumu,
Prahnuŭ rozvahy jakojiś na tomu zibranni vaĵlyvim,
I, obernuvŝyś raptovo, pobaĉyŭ divycú ĉariŭnu,
Ŝĉo poziĥala takoĵ bezpererŭno z jakojiś pryĉyny.
Naĉe vitramy mene projnálo u ĥvylynu tu mylu,
Staŭ rozdyŭlátysá divu bez soromu ŭjidlyvym okom,
Buŭ ja pomiĉenyj ŝvydko ta pohlád zdobuŭ dyvovyĵnyj,
Tyĥo dyvylasá diŭĉyna ŭ oĉi moji z piŭĥvylyny,
Potim pysaty vzálaś na paperi tenditniji bukvy,
Toj papireć peredaly meni kriź jurbu hustolúdnu,
Hlánuŭ ja ĥutko na napys vaĵlyvyj i jmeno diznaŭsá,
Ŝĉo ne zabudu nikoly, jak perŝi ŭsmidomleni myti;
Oĉi pidviŭ, ta krasuni uĵe ne pobaĉyŭ pjankoji,
Deś rozĉynylasá vydyvom rannóho mlystoho polá,
Biľŝe ne baĉyŭ ŭ ĵytti ja tijeji diŭĉyny nikoly,
Marni buly namahanná jiji na zemli vidŝukaty.
Toho vesnánoho dná napysaty ŭdalosá soneta,
Ŝĉo rozpoĉaŭ u ĵytti mandruvanná do velyĉi slova,
Znovu zumiŭ narodytysá, tiľky teper jak vitija;
Dosi nesu u duŝi blahodatnyj toj vohnyk nezminnyj,
Vin zihrivaje mene u hodyny ĥolodni donyni,
Tiľky ŝkoda, ŝĉo lyŝ vohnyk i toj papireć zalyŝylyś,
Biľŝoho ja ne spromihsá vid diŭĉyny toji uzáty.
VYHADANIJ MUZI
Obróć łaskawe, panno, ku mnie oczy...
Jan Andrzej Morsztyn
Novaja muza stateĉnaja, ŝĉo porodyly prostory
Bilá ŭkrajinśkoho temnoho i velyĉeznoho morá,
Stala poĉatkom bezmirnoji dyvo-poeziji ĥvyli
I vidrodyla poetove, ŭbyte neŝĉastámy, serce,
Niby nikoly ĵaĥlyvostej ne piznavalo serdeńko.
Ja zaĉarovanyj divoju, jij posylaju pryvity,
Spoŭnenyj svitloju ŝĉyristú, neba blahym podarunkom,
I zatamovuju podyĥy u predĉutti nezriŭnánnyĥ
Mylyĥ slovesiŭ udáĉnosty, kotri promoŭleni buduť
Divy ustamy ŭrodlyvymy za dobrosliŭnuju pisnú.
Ĉudo ukojene jasnistú dyŭnoho obrazu nyni
I poriŭnáty poetovi krasni oti poĉuvanná
Moĵna lyŝe z neŭblahannymy ŝumnymy ĥvylámy morá,
Ŝĉo obloĵyly potuĵnistú kamenem ŭstelenyj bereh
Desá poblyzu ĉariŭnoho slaŭnoho mista Odesy.
KNYHA TRETÁ
IZ DRUHOJI REDAKCIJI POEMY «SĤIDNA VIJNA». URYVOK PERŜOJI KNYHY
Ĥtoś proslaŭláje Edemu krasoty, dlá oka nezrymi,
I zatumanúje jasniji dumy ĉytaćki spokijno
Opysom tyĥ neznajomyĥ nikomu pyŝnot dyvovyĵnyĥ,
Slavyť vin riky potuĵni, ale ĵyttédajni dlá tvari,
Ŝĉo porodyŭ bezkineĉnyj Tvorcá usesvitnóho Rozum,
Slavyť roslyn nadzvyĉajnyĥ ĉarunky roĵevoho cvitu,
Zviriŭ ŝvydkyĥ, ŝĉo ukryly zemni veletenśki prostory,
I nebesa nedosáĵni u ĥmarnyĥ odeĵaĥ leheńkyĥ,
Vin namahajeťsá znovu vernuty do Sadu lúdynu,
Ĥoĉ by j slovamy suvorymy dlá nadpryrodnoho nadto,
Tiľky by laŭry zdobuty ĵadani u sonmi suspiľstva, –
Koĵnomu mabuť zaĥoĉeťsá buty povaĵnym poetom
Sered lúdej ŝvydkoplynnyĥ na naŝomu dyŭnomu sviti, –
Ŝláĥ toj ne varto zasudĵuvať inŝym vitijam,
Jak i ne varto kazaty pohane pro virŝi lúboŭni:
Sam-bo kolyś piddavaŭsá ĉarunku koĥanná zemnoho,
Ŝĉo ne ŭdavalosá naviť stupyty tropoju bez bolú
U nespromoĵnyĥ, zdajeťsá, dlá ĵaru potuĵnoho hrudáĥ;
Syloju pisná koĥanná use ĵ viddaje neodminno,
Mabuť, potribne koĥanná lúdyni zemnij useĉasno,
Bo poĉynaje ĵyttá u cim sviti vono reĉovynnim,
Smerť vidhanájuť vid rodu usákoho strily Amura;
Ĥtoś vozvelyĉuje ŝklánku i radoŝĉi tlinni nadmiru,
Vaĵko ĵyttá proĵyvaty bez onyĥ, skorbotne ĉasamy,
I nemoĵlyvo piznaty use bez pjanuĉosty onyĥ;
Ja by i sam pereviŭsá ŭ merci, ne piznaŭŝy zabavy,
Kotri daruje napij blahodatnoho bujnoho ĥmelú,
Kiľka ŝalenyĥ junaćkyĥ rokiŭ provodĵaty ŭdalosá
U netverezomu stani ŭ obijmaĥ nyźkoji divyci,
Tiľky katujusá dosi hriĥamy sladkymy otymy,
Ŝĉo ĉolovika ŝláĥetnoho, peŭne, ne varti nikoly;
Je ŝĉe bahaćko poŝany poetiŭ do riznyĥ darunkiŭ
Naŝoho svitu, ŝĉo poven ŭsilákoho krasnoho dyva,
Ja ne navaĵusá dali pro nyĥ hovoryty smilyvo,
Bo zabahato sloves vytraĉaty vaĵeznyĥ ne ĥoĉu
Na usiláki dila, ŝĉo ĉymalo daleki vid mene;
Ja proslaŭlátymu bytvy kryvavi ŭ rusynśkomu kraju
Ta u suvorij uzymku dlá lúdu krajini Moskoŭśkij
Pomiĵ narodiŭ, sporidnenyĥ daŭnóju otĉoju kroŭju,
Pomiĵ rusynamy hordymy i nezvoruŝnymy ŭ siĉi
Ta velyĉavymy rosamy, ŝĉo zavitaly do rusiŭ;
Sprava ta hidna najvyŝĉoji ŝany usákoho lúdu,
Tiľky ĵ bo ŭ bytvaĥ lúdyna naspravdi zdobude tu slavu,
Ŝĉo nepidŭladna ĉasam rujniŭnym i nikoly ne zhyne,
Tiľky u bytvaĥ zjasujeťsá spraŭĵná cina ĉolovika,
Ĥoĉ i lákajeťsá buď-ĥto meĉa osoruĵnoho Marsa –
To ŭĵe, napeŭne, znanná, ŝĉo iz baťkovyĥ ust zastarilyĥ
Synu dajeťsá mladomu, jak mudrisť ĵyttá hamirnoho, –
Lyŝ naviĵenomu straĥu ne znaty u serci svojemu
U zakryvaŭlenyj ĉas smertonosnoji lútoji bytvy,
Ta zdobuvajeťsá slava straĥu podolannám vidvaĵnym –
Ce j vidriznáje lúdynu vid inŝoho zvira zemnoho:
Vminná znevaĵyty smerti kosu hostrolezu, suvoru.
Opysom straŝnoji siĉi zdobuly poŝanu pradaŭni
Ta neŝĉodaŭni vitiji, ŝĉo nyni kudysá iznykly;
To veletenśki muĵi nepomirnoho jasnoho slova:
Z Vislyci Jan i Verhilij, Radvan i Homer slaŭnozvisnyj,
Z nymy razom poĥodĵaje Symon Pekalid vitĉyznányj,
Jmen ŝĉe bahato nazvaty ja moĵu dlá spysku takoho,
Ta doŭĵeleznym vin vyjde dlá oka ĉytaćkoho, ĉesno;
Ja lyŝ plekaju nadiju do spysku toho doluĉytyś,
Ĥoĉ polúbláju ja myrni ĉasy ŝvydkoplynni j tenditni
Biľŝe za rubku neŭpynnu na poli ĵadobnoho Marsa,
Ŝĉo zabyraje ĵyttá dorohi dlá Vitĉyzny sumnoji
Ta dlá serdeć materynśkyĥ, i bratśkyĥ, i otĉyĥ naviĉno,
Ŝĉob u bezmeĵnim Ajidi nadaty ĵyttám tym spoĉynok.
Varto poĉať z opysanná kartyny rusynśkoho kraju.
Dnipr-Borysten dyvovyĵnyj ti zemli na ĉasti dvi dilyť
Ĥvylámy syľnymy, ŝĉo rozrizajuť kaminná stolitné, –
Misce kamenam take dlá sydinná do duĥa prystale –
Ta nadpotuĵna rika ŭ ŝyrynu kilometry zajmaje,
Tak, ŝĉo ne koĵna ptaŝyna zumije distať seredynu
U nedosáĵnim lúdyni polóti svojemu strimkomu;
Ryby ŭ rici dlá uĵytku dostatnó i vod solodeńkyĥ,
Same tomu upodobaly rusy poblyzni miscyny,
Pislá vidĥodu vid Dnipra daŭniŝyĥ narodiŭ slavutyĥ:
Tut proĵyvaly viky koĉoviji kimmery ta skyty,
Tut i sarmaty znajŝly vidpoĉynok tryvalyj vid ĥodu,
Hoty ta hunny z Dnipra popyvaly vodycú kolysá,
Hrizni avary ta lúti ĥazary zminyly jiĥ skoro,
Toĵ nahládiŭsá dostatnó usóho toj did syvookyj;
Tiľky zdajeťsá spokijnym vin lyŝ molodeĉym oĉycám,
Straŝni na nómu buvajuť trásinná ĉasamy jakymyś,
Ĉoven hojdaje na ĥvyláĥ, ŝĉo moĵna upasty ŭ potoky
I potonuty ŭ hlybynaĥ zakrytyĥ dlá promeniŭ soncá,
Ŝĉo i tilesa lúdyny ne znajduť nikoly ŝukaľci.
Step po obydva boky Borystena rozkynuŭś ŝyrokyj,
Kotrym proslavylaś takoĵ krajina rutenśka velyka,
Baťkom joho nazyvajuť rusyny piŭdenni nezminno,
Bo vin daruje poĵytky narodu serjozni ŝĉoriĉno,
Narid udáĉnyj jomu za hostynnisť serdeĉnu stolittá,
Ty peretnuty arktojśkoho stepu za tyĵdeń ne zmoĵeŝ,
Sydáĉy verĥy na bravim koni ŝvydkonohim i duĵim,
Mnohi utnuly tu spravu sodijať herojśku smilyvo,
Ta ne ŭdalosá nikomu zadumku utilyty hordu.
Je ŝĉe bahaćko lisiŭ hustodrevyĥ ŭ rusynśkij storonci,
Kotri bajkamy daŭno opovyti pro rizni dyŭnyĉky:
Mavok tam poŭno ĉariŭnyĥ oblyĉĉám ta stanom toneńkyĥ
I perelesnykiŭ – jiĥniĥ palkyĥ nareĉenyĥ ŭ kaptanaĥ, –
Ŭse vidnajty u lisaĥ retenijśkyĥ moĵlyvo dlá spravy,
Ta nebezpeĉno ĥodyty po nyĥ samostijno, lúdyno,
Bo usilákoji tvari zustrity tam lehko straŝnoji,
Ŝĉo napadaje na perŝyĥ zustriĉnyĥ i ŭ pazuri hostri
Micno bere neŝĉaslyŭciŭ, poruŝnykiŭ spokoju lisu;
Takoĵ dva morá brehy omyvajuť rusynśki na piŭdni –
To veletenśkyj dlá hordosty pryvid tuteŝnim ĵyvaľcám,
Bo nadajuť nejmovirni moĵlyvosti zaŭĵdy ĵyttévi:
Zjednujuť rusiŭ zi svitom velykym, dajuť jim poĵyvu,
Soli ĉymalo darujuť drahoji na prodaĵ i ĥarĉi;
Tiľky krasa na Rusi rukotvorna iŝĉe ĉariŭniŝa:
Mist zbuduvaly ĥoroŝyĥ bahato onuky Daĵboha,
Ja pereliĉu vidomi iz nyĥ, vypadkovyj ĉytaĉu;
Perŝym ide zlatoverĥyj syvań i stolyĉnyj hrad Kyjiŭ –
Skiľky stoliť pereĵyŭ na svojemu viku toj hromyla? –
Vin pobudovanyj buŭ za ĉasiŭ najdaŭniŝoho Rymu
Starŝym z bratiŭ, ŝĉo prybuly kolyś iz dalekyĥ prostoriŭ,
Jmeno zasnoŭnyka nosyť nezminno velyke te misto,
Ĥoĉ i bahato dynastij po tomu sydilo u nómu;
Ľviŭhorod dali ide u krasoty odityj drahiji –
To oseredok kuľtury ŭ rusynśkomu pyŝnomu kraju,
Ŝĉo pobudovanyj knázem kolyś vincenosnym mohutnim,
Naj vin molodŝyj od Kyjeva-hrada na cilyj porádok,
Ta ne postupyťsá ŭ slavi bezsmertnij jomu vin nitroĥy,
Bo poborolyś za nóho bahato narodiŭ potuĵnyĥ,
Boráťsá j dosi, neĥaj bez meĉiŭ smertoŭbyŭĉyĥ, ta slovom –
Ĉasto buvajuť slova za meĉi veletenśki syľniŝi.
Oś Perejaslaŭ do brani hotovyj zaŭĵdy slaŭnozvisnyj,
Vin naterpiŭsá bahato vid ĉasu svoho zasnuvanná
I zasluĵyŭ nepomirnu poŝanu posered velyĉnyĥ,
Ŝĉe Levessar de Baplan vozvelyĉuvaŭ misto bylynne
U nevelyĉkyĥ trudaĥ, ŝĉo vidomi ŭ Jevropi dalekij;
Ja izhadaju Poltavu, nezminnu ŭ svojemu oblyĉĉi,
Daŭnje to misto i duĵe napoŭnene lúdom rusynśkym,
Slaŭnyĥ bahato vono porodylo za ĉas isnuvanná,
Naĉe staryj Boryslaŭ i pradaŭnij Drohobyĉ mohutni,
Ŝĉo vidnajŝly zasnuvanná svoje ŭ blahodatnyĥ cyĥ zemláĥ,
Ŝĉe je Braclaŭ krasnomuryj, Vitĉyzna herojiŭ slavutyĥ;
Mist veletenśkyĥ i daŭniĥ perelik prodoŭĵyty moĵna,
Bo peresyĉena nymy arktojśka krajina ĉudova,
Ta utomláty ja oĉi ĉytaćki ne ĥoĉu rádkamy,
Ŝĉob zvynuvaĉeń unyknuty u nepovazi suvorij,
Tiľky skaĵu naostanok, ŝĉo varta Rutenija ŭklonu.
RUSYNIJADA
Mylaja nimfo stateĉnaja, mylaja kvitko dniproŭśka,
Ja zaĥotiŭ nespodivano pisnú najkraŝĉuju sklasty
Ŝĉob ŭŝanuvaty vzajemyny, kotri mene nadyĥajuť;
Jasnistú virŝiŭ bujajuĉy, bude poema doviĉna,
Naĉe imenná poetove, naĉe koĥanná diŭĉyny;
Darom tobi, nareĉenaja, buduť rádky pyŝnosloŭni,
Ŝĉoby zalyŝyŭsá ŭ pamjati misácem ja promenystym,
Ne zahubyŭsá ŭ temnávyŝĉaĥ lisu marnotnosty jakoś
I zostavaŭsá zakoĥanym, popry zapraŭdnosti svitu,
Kotri naĥablyvo znyŝĉyly ŭsáke ŭ meni poĉuvanná.
Slavy ĵadajuĉy viĉnoji, klyĉe virŝar Kalliopu,
Muzu tenditnu poeziji, ŝĉo povaĵajuť stolittá,
Vin uĉynyty navaĵyťsá spravu velyĉnu Vitĉyzni:
Pisnú potuĵnu hekzametrom, skladom staroho Homera,
Bude pysaty rozvaĵlyvo, doky staĉatyme syly;
Pisná lunatyme barvamy pro riznoridni krasoty,
Ŝĉo zalyŝylysá ŭ pamjati ruśkoho lúdu naviky
I usolodĵujuť danosti hriznoho ĉasu sóhodni.
Ŭsiĥ zveselájuĉy krasnistú, slovo polléťsá pisenne
U daleĉiń neosáĵnuju, za nebokraj ŝyroĉennyj –
Tam rozijdeťsá hroteskamy ta rozletyťsá ptaĥamy
Myleje slovo poetove, staŭŝy ostannim pryvitom,
Ŝĉo posylatyme svitovi Dnipra pisnár odynokyj.
Spravu taku tytaniĉnuju treba sodijaty rusu,
Ŝĉob povernulyś odviĉniji lúdu miscevomu syly –
Jiĥ pozabyrano naĉebto, desá vony pohubylyś –
Ta pomohly oĵyvytysá u boroťbi nemynuĉij
Ruśkomu plemeni hriznomu, ĵytelú svitloho kraju.
Ty pomoĵy, soncelykaja, ŭtilyty zadum ŝláĥetnyj,
Virŝ ukriplájuĉy syloju, kotru ŭ sobi zaĥovala,
Kotra Verhiliju rymśkomu j Vislyci muĵnómu synu
Neba sáhnuty velyĉnoho lehko dozvolyla raptom;
Laŭry podiláťsá poriŭnu, jmenom, odnak, Samoslava
Ja pidpyŝu jasnobarŭniji biliji spivy poemy,
Zadlá uslaŭlenná rusyĉiŭ, ŝĉo pisnopiń zaĉekalyś.
Smutniji ĥvyli hojdajuťsá, mist veletenśkyj tryvoĵať,
Dnipr syvookyj puskajeťsá u dyvovyĵniji tanci –
Osiń pryjŝla zlatotkannaja, z neju pryjŝly bureviji,
Ŝĉo usolodĵujuť pohlády myrnyĥ vandriŭnyĥ ruteniŭ,
Tamo polá zolotystiji teĵ rozvaĵajuťsá z vitrom,
Morú podibnymy robláťsá pid nebesamy sumnymy,
Kotri oplakujuť liteĉko, ŝĉo poletilo nazaŭĵdy
U svitlolúbni dalekosti, u poludnevi krajiny;
Marno ŝukaty veseloŝĉi – tiľky krasa napiŭmertva
I pracóvytiji rusyĉi ŭsúdy poradujuť oĉi.
Tut vidnajŝoŭ upokojenná hrizlyvyj Rus-meĉonoseć,
Praŝĉur sloŭjanśkyĥ narodnostej na blahodatnomu Sĥodi,
(Leĥu vidvaĵnomu rodyĉem i rusoŭlasomu Ĉeĥu
Buŭ vojoŭnyk ubylynenyj), tut vidbuvalysá vijny,
Ŝĉo usesvitnju istoriju ŝvydko lamaly soboju;
KAMO HRÁDEŜY, SAMOSLAVE?
Ja – syn potvory ta ŝlóndry, i brat nevymoŭnoji hnydy ,
Ĥoĉ i naŝĉadok Ĵelib – rodu, ŝĉo poven poŝan;
Predkiŭ bahato vidvaĵnyĥ, rozumnyĥ, stateĉnyĥ ja maju
ŭ korenáĥ daŭniĥ svojiĥ, u posyvilyĥ ĉasaĥ,
Sered jakyĥ povaĵaju najbiľŝe Ivana Ĵelibu,
Vĉenoho muĵa Rusi, krasená ta vojaka,
Vin – ce ozdoba rodyny mojeji, paskudno zabuta;
Zoŭsim nemaje teper ĉesti u naŝij simji:
Did alkoholikom staŭ, ŝĉo pomer u svojim blúvotynni,
Byŭ vin druĵynu svoju, ditám niĉoho ne daŭ,
Zriksá rodynnoho dreva opislá pusteĉnoji svarky,
Vbyty use namahaŭś pamjať pro baťka svoho;
Mij ĵe rodyteľ udaŭsá pid stať cij hydoti potvornij,
Preciń kaliĉyŭ ĉadát, pyŭ bezprosvitno vyno,
Ta uvaĵaŭ za svátoho sebe, ŭsúdy stavyŭ ikony,
Pist velykodnij terpiŭ, ŝĉoby naĵertyś pizniŝ;
Naĉe asket iz pusteli Jehyptu, nenaĉe Antonij,
Padlo oce ŭsú simju ŭ domi iz hlyny zakryŭ,
Kotrij roky pidijŝly ŝĉe do smerti Sojuziv Krajiny;
Ĵinka u nóho taka ĵ, sly ne ĵaĥlyviŝa ŝĉe:
Viĉno jij malo bulo i usi jij povynni do hroba,
Riŭna apostolam ŭsim ŭ mukaĥ, jaki ponesla,
Jak doviráty slovesam jiji, fantastyĉnym zanadto:
Dviĉi rodyla vona, inkoly prala vona,
Dviĉi na tyĵdeń viŭsánku varyla ĉy kaŝu hreĉanu,
A neudáĉnyj synok ŝĉe u utrobi hnityŭ,
Ŭsákiji pakosti straŝni vin, bidnij, ĉynyŭ u dytynstvi,
Nu i vona pobyttám ŝaŭku uĉyla taku,
Tiľky ĉomusá iz synom ĉynytysá staly dyvactva
Pislá nauk otakyĥ, poŭnyĥ lúbovi ta blah;
Brata moho, Stanislava, rostyla u inŝij maniri –
Pislá ŭkuŝala plody metodiŭ ĉudnyĥ svojiĥ –
Praŭda, vona neŭdovolena ĉymoś iznykla.
Lúbyj synulá tupyj, pidlyj i nadto lyĥyj,
I voroĵneĉa miĵ brattámy dyka pomiĉena lúdom;
Vydno, poĉatok lyŝe buduĉnyĥ svarok iskryť.
Baťka ta dida ja zriksá, i materi j brata neŭdoŭzi,
Ta nevidomo kudy ŝláĥ prokladaty teper…
Ja – Samoslaŭ, ja – naŝĉadok Ivana Ĵeliby ta inŝyĥ,
Naj i povynnisť moja zoŭsim ne ŭ meĵaĥ imen:
Maju zrobyty bahato dlá lúdstva ta vernenná ĉesti,
Ŝĉo rozhubyly otci, ŝĉo ne poverne mij brat.
PANNI
Vijny ta slózynky kolysá znyknuť –
Virte, panno, zaŭĵdy u ŝĉastá reŭno.
Ta i ŝĉastá viĉnym ne bude, znajte,
Ŝĉo b ne robyly.
Sonce j ĥmary ŭladni nad nebom naŝym,
Zminújuť neridko vony kartynu,
Doŝĉ ide sóhodni – prozrije potim –
Viĉna minlyvisť.
Tiľky hrim udaryť na zemlú znovu
Pislá tyŝi sájvom, pobje supokij,
Viter horenosnyj ŝumity stane,
Zvalyť dereva...
Ŝĉastá j hore – to polovynky svitu,
Ŭse podvijne: smutok u ĉomuś svitlyj,
Ŭ ĉomuś radisť kysla; nikoly Ŭsesvit
Inŝym ne bude.
LYST DO DRUHA
Pulvis et umbra sumus.
Hor.
Oś zelenijť uĵe za viknom hustoviti dereva,
Taneć vesny homonyť ,
Perŝi ptaĥy majoráť, i na rikaĥ rozbytaja kryha,
Naĉe u vyrij plyve.
Svit oĵyvaje ŭ cej ĉas, zacvite na rujinaĥ zymovyĥ
I ne zhadaje niĥto
Skoro pro bili snihy, ŝĉo roslyny novi napuvaly,
Hynuĉy ŭ sonci j zemli.
Baĉyŝ poŭsúdy ĵyttá, rozihraloś vono ŭ poŭni hrudy,
Ŝĉoby ne znaty bidy,
Aĵ do nastupnyĥ lyĥyĥ, nespryjatlyvyĥ dniŭ peredzymja,
Aĵ do nastupnyĥ snihiŭ.
Druĵe, tryvaje ĵyttá, pereĥodyť u inŝe nezminno,
Tiľky bajduĵym do nas
Stane vono ĉerez ĉas, nezabarom i my posyvijem,
Jak posyvily didy.
Sliľky nam ĉasu dano? – Tajemnycá rozkryjeťsá potim,
Zaraz my znajem odne:
Parky uriĵuť nytky, bezprosvitna zyma nemynuĉa,
Ŭkryje i nas zametiľ.
Tanuty budemo my, prorostuť navesni novi lúdy,
Ŭzáŭŝy vody z naŝyĥ til,
I ne zhadaje niĥto; zaspivajuť ptaĥy, jak posnemo,
Naĉe j ne bulo takyĥ.
Marno tikaty kudyś – ŭse odno nas roky nazdohonáť,
De b ne ĥovalysá my.
Viźmemo ĉarky do ruk – podolajemo smutok spjaninnám,
Ŝĉo podaruje vyno.
|
